100 Ditë Qeverisje
#pastër #drejtë #ndryshe
Të nderuar përfaqësues të mediave,
Të dashur qytetarë,
Sot janë bërë 100 ditë që kur Kuvendi votoi zgjerimin e shumicës parlamentare dhe kur Aleanca për Shqiptarët u bë pjesë e qeverisë.
Siç është traditë në vendet demokratike, unë qëndroj sot para jush si Kryetar i Aleancës për Shqiptarët për të reflektuar mbi arritjet dhe sfidat e këtij 100 ditëshi të parë.
Njëqind ditë më parë, vendi ishte i paralizuar.
Kishim kriza globale ekonomike dhe energjetike. Kishim krizë vendore të korrupsionit dhe të ndryshimeve kushtetuese.
Përballë kësaj paralizie, ne duhej të vepronim.
Në koordinime me miqtë ndërkombëtarë, vendosëm të bëhemi pjesë e qeverisë. Ky ishte një vendim i vështirë. Por ne e bëmë për për të stabilizuar shtetin dhe për t’u dhënë perspektivë qytetarëve që po na ikin në masë.
Dhe koha po dëshmon që ne kishim të drejtë.
Pjesëmarrja jonë në qeverisje ka shumë kufizime, në radhë të parë kohore. Po është e pamohueshme se sot, Maqedonia e Veriut është në një vend shumë më të mirë sesa para 100 ditëve.
Impakti i krizave globale ka filluar të zbutet. Ritmi i reformave është përshpejtuar. Kemi përgatitur nismën për ndryshime kushtetuese, e cila së shpejti shkon në procedurë parlamentare.
Sot, mund të them me krenari se Maqedonia e Veriut po ecë përpara.
Por jemi në një pikë kthese historike dhe nuk mund të ndalemi tani.
Gjatë çdo takimi me qytetarë – dhe kam qindra të tilla çdo javë – konstatoj boshllëkun e madh që ndan vendim-marrjen politike nga realiteti i njerëzve të rëndomtë.
Çfarë kërkojnë qytetarët? Ata duan zgjidhje konkrete për problemet e tyre. Duan veprime që ndryshojnë jetën e tyre. Duan përgjigje politike për sfidat e mëdha të kohës.
Unë besoj se çdo veprim, çdo vendim që ne marrim, duhet të zgjidhë një problem, të përmirësojë jetën e përditshme të qytetarëve.
Unë besoj vetëm në rezultate, por në rezultate të korrura përmes një qeverisje shembullore.
Në vazhdimësi kërkoj nga çdo zyrtar të Aleancës për Shqiptarët rezultate konkrete dhe zero tolerancë ndaj korrupsionit. Sepse ne jemi ndryshe dhe duhet të ruajmë pastërtinë që na karakterizon.
Sot, nuk do të prezantoj çdo të arritur tonën në këtë 100 ditësh, sepse kjo do të mirrte shumë kohë. Andaj, do të veçoj, sipas zotimeve të Aleancës për Shqiptarët, disa rezultate konkrete dhe do të reflektoj mbi sfidat që na presin.
Shtylla e parë e veprimit tonë është shteti i së drejtës dhe lufta kundër korrupsionit.
Ne kemi trashëguar një gjendje ku vetëm 2.7% e qytetarëve i bësojnë gjyqësorit dhe prokurorisë.
Që nga fillimi i qeverisjes sonë në Ministrinë e Drejtësisë, kemi marrë masa të forta për të rikthyer besimin dhe për të garantuar drejtësi të pavarur dhe efektive.
Do të veçoja përgatitijen e një konference ndërkombëtare për gjetjen e modelit më të mirë për vetingun në drejtësi. Kemi filluar procesin e digjitalizimit në gjyqësor dhe prokurori për të zëvendësuar mekanizmin AKMIS, i cili mundëson manipulime në alokimin e rasteve gjyqësore.
Së shpejti, çojmë në procedurë qeveritare propozim ligj për menaxhim me pasurinë e konfiskuar dhe hapim zyra për ndihmë juridike falas në të gjithë vendin.
Gjithashtu, impenjohemi dhe insistojmë në kthimin e Universitetit të Tetovës në kornizat ligjore me qëllim të rritjes së cilësisë në arsimin sipëror.
Shtylla e dytë e veprimit tonë është shteti për të gjithë.
Gjatë këtij 100 ditëshi, kemi punuar për përfaqësim të drejtë dhe adekuat në të gjitha fushat e jetës publike dhe për eliminimin e të gjitha formave të diskriminimit.
Përmes Ministrisë së Drejtësisë, kemi siguruar që përkatesia kombëtare të figurojë në një grafë të re në dokumentet e gjendjes civile. Kësisoji ka marrë fund praktika abuzive e deklarimeve të rrejshme të përkatësisë.
Në Ministrinë e Mbrojtjës dhe në Armatë, kemi përmirësuar dukshëm pozitën e shqiptarëve duke pranuar 45 kandidatë shqiptarë për ushtarë profesional, duke avancuar 21 shqiptarë në gradën nënoficer dhe 3 të tjerë në detyra komanduese si dhe duke deleguar 43 shqiptarë në misione paqëruajtëse. Gjuha shqipe, për herë të parë është në përdorim zyrtar në të gjitha instancat e ministrisë.
Në Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave, kemi buxhetin më të madh deri më tani dhe janë shumëfishuar masat për të mbështetur fermerët. Vetëm për dy muaj janë paguar mbi 60 milionë euro për 78 mijë fermerët, kopshtarët, barinjtë apo shitësit e duhanit.
Gjatë muajve në vijim, do të sjellim Ligjin për përfaqësim të dejtë dhe adekuat i cili do të përcaktojë mekanizmat për t’u arritur punësimi proporcional në sektorin publik. Kjo do të vlejë për komunitetet por edhe për përfaqësimin gjinor dhe të personave me nevoja të veçanta.
Dhe shumë shpejt, nën udhëheqjen e Ministrisë së Shoqërisë Informative dhe Administratës, provimi për administratorë nuk do të jetë vetëm në gjuhën maqedonase por, më në fund, 22 vjet pas Marrëveshjes së Ohrit, edhe në gjuhën shqipe.
Shtylla e tretë e veprimit tonë është era digjitale
Transformimi digjital ndryshon rrënjësisht marrëdhëniet e shtetit me qytetarët dhe hedh bazat e një sistemi të sigurt anti-korrupsion në shërbimin publik. Ky është top prioritet i joni.
Platforma e re “Era Digjitale” do të bëjë shtimin e shërbimëve elektronike për qytetarët dhe administratën. Me programin “Një Pikë Shërbimi”, do të ofrohen mbi 150 shërbime online. Në bashkëpunim me Postën, koncepti one-stop-shop do zbatohet në 333 pika shërbimi në nivel shteti.
Do të krijojmë Agjencinë Digjitale, e cila do të shërbejë si qendër për ekspertizë profesionale të teknologjisë informatike dhe bashkëpunim me sektorin privat, për të katalizuar inovacionin.
Dhe shtylla e katërt e veprimit tonë është shëndetësia.
Qasja në kujdes mjekësor, ikja e mjekëve dhe infermierëve apo gjendja mjeruese e klinikave dhe spitaleve, me të drejtë, janë preokupim i secilit prej nesh, sepse të gjithë një ditë jemi edhe pacientë.
Gjatë këtij 100 ditëshi, kemi rritur deri në 3000 denarë pagat për gjithë personelin mjekësor. Kemi rritur kompensimin e kujdestarive deri në 166%. Kemi zhvilluar projekte infrastrukturore dhe siguruar paisje të reja në shumë klinika dhe spitale, në Shkup, Gostivar dhe Strumicë.
Është aprovuar rregullorja, çmimorja dhe komisioni i listës pozitive të barnave. Kemi lansuar aplikacionin mobil “Shëndeti im”, si dosje personale elektonike e çdo qytetari. Është lansuar edhe platforma “e-shëndetësia” e cila u jep qytetarëve në një vend, të gjitha shërbimet shëndetësore digjitale dhe informacion për shëndetin e tyre.
Gjatë muajve të ardhshëm do të përgatisim strategji shtetërore për sistemin shëndetësor, me qëllim të rritjes së efikasitetit dhe përmirësimit të shërbimeve. Do të sigurojmë 20 ambulanca për institucionet shëndetësore në vend. Dhe në fund, jam i lumtur t’ju njofotj se do të sigurojmë që vëllezërit tonë nga Kosova nuk do të paguajnë më shuma astronomike për shërbime shëndetësore në Shkup. Tarifat për shtetasit e Kosovës do të jenë të njëjta me ato që paguajnë shtetasit e Maqedonisë së Veriut.
Të dashur qytetarë,
Ka edhe qindra gjëra të mira që kanë bërë ministrat, zëvëndës ministrat dhe drejtorët tonë të cilat nuk mund t’i përmend të gjitha. Do të informohuni nga secili prej tyre veç e veç gjatë ditëve në vijim.
Para se të përfundoj, dua të ndaj me ju tri bindje të forta, të cilat janë udhërrëfyes të veprimit tim politik.
Bindja ime e parë është Evropa.
Për integrimet evropiane është premtuar shumë, por është gënjyer shumë. Ne nuk gënjejmë.
Ne e dimë se integrimet tani janë në dorën tonë dhe nga ne pritet të bëjmë sa më shpejt ndryshimet kushtetuese nëse duam t´i hapim negociatat për BE. Por ne gjithashtu e dimë se situata ka ndryshuar rrënjësisht në rajon pas agresionit rus ndaj Ukrainës. Rusia është shumë prezente në Ballkan dhe Serbia është shumë aktive në linjën pro-ruse. Fatkeqësisht, ekziston rreziku që edhe Maqedonia e Veriut të rrëshqasë në linjën pro-ruse.
Evropa është shtëpia jonë e vetme. Por Evropa nuk na pret. Demokracia jonë duhet të tejkalojë gënjeshtrat, zemërimin, urrejtjen dhe frikën që na kanë ndarë.
Kundërshtarët e Perëndimit, forcat dashakeqe po përpiqen të na bllokojnë. Duhet t’u dëshmojmë atyre por mbi gjitha, miqve tanë, se ne duam dhe mundemi.
Dhe do t’ia dalim.
Bindja ime e dytë është se ne vend të temave që polarizojnë, duhet të fokusohemi në ato që na bashkojnë.
E tillë është kërkesa jonë për heqjen e përkufizimit kushtetues të gjuhës shqipe.
Ashtu siç solidarizohemi me bashkëqytetarët tanë maqedonas në mbrojtje të identitetit të tyre, presim që edhe ata të përkrahin kërkesën unanime të shqiptarëve për mbrojtje të gjuhës dhe identitetit shqiptar në Kushtetutën e vendit.
Dhe për fund, bindja ime e tretë është se të gjitha vendimet tona duhet t’i marrim duke pasur parasysh nevojat dhe kërkesat e rinisë. Sepse ata janë e ardhmja e vendit.
Duke i dhënë perspektivë të qartë evropiane vendit, i japim perspektivë edhe të rinjëve dhe rrisim motivin e tyre për të kontribuar në vendlindje.
Siç thoshte ministri dhe shkrimtari amerikan James Freeman Clarke “Dallimi midis politikanit dhe burrështetasit është se politikani mendon për zgjedhjet e ardhshme, ndërsa burrështetasi për gjeneratën e ardhshme.” Nëse ne si politikanë vazhdojmë të mendojmë vetëm për zgjedhjet e ardhshme, do të jemi përgjegjësit e parë të një ekzodi masiv. Do të jemi përgjegjës për shndërrimin e këtij vendi, nga një vend me popullatë ndër më të rejat në Evropë, në një vend të pleqve që flasin në Viber me bijtë dhe bijat e tyre të shpërndarë nëpër Evropë. Është koha të sillemi si burrështetas!
Tani jemi në dispozicionin tuajin për t’iu përgjigjur pyetjeve tuaja.
Faleminderit.
***
Почитувани претставници на медиумите,
Почитувани граѓани,
Денеска се навршуваат 100 дена откако Собранието гласаше за проширување на парламентарното мнозинство, со што Алијансата за Албанците стана дел од владата.
Како што е традиција во демократските земји, денес стојам пред вас како претседател на Алијансата за Албанците за да рефлектирам за достигнувањата и предизвиците во овие први 100 дена.
Пред сто дена, земјата беше парализирана.
Имавме глобална економска и енергетска криза. Имавме домашна криза на корупција и на уставни измени.
Соочени со оваа парализа, беше неопходно да дејствуваме.
Во координација со меѓународните пријатели решивме да станеме дел од владата. Беше тоа една тешка одлука. Но, тоа го направивме за да ја стабилизираме државата и да обезбедиме перспектива за граѓаните кои масовно ја напуштаат земјава.
И ете, времето докажува дека сме биле во право.
Нашето учество во власта има многу ограничувања, пред се временски. Да, неспорно е дека денес Северна Македонија е во многу подобра положба од пред 100 дена.
Влијанието на глобалните кризи почна да се ублажува. Темпото на реформите се забрза. Изготвивме иницијативата за уставни измени која наскоро ќе оди во собраниска процедура.
Денес, гордо можам да кажам дека Северна Македонија се движи напред.
Но, бидејќи сме на историска пресвртница, не можеме да застанеме сега.
При секоја средба со граѓаните – а такви имам стотици секоја недела – констатирам огромна празнина што го дели политичкото одлучување од реалноста на обичните луѓе.
Што бараат граѓаните? Сакаат конкретни решенија за нивните проблеми. Тие сакаат дела кои ќе им го промени животот. Сакаат политички одговори на големите предизвици на времето.
Сметам дека секое дејствување, секоја одлука што ја носиме треба да реши некој проблем, да го подобри секојдневниот живот на граѓаните.
Верувам само во резултати, но во резултати добиени преку примерно владеење.
Постојано барам од секој функционер на Алијансата за Албанците конкретни резултати и нулта толеранција за корупција. Затоа што ние сме различни и мора да ја зачуваме чистотата што не одликува.
Денеска нема да го презентирам секое наше достигнување во овие 100 дена, бидејќи тоа би одзело премногу време. Затоа ќе издвојам, согласно заложбите на Алијансата за Албанците, некои конкретни резултати и ќе рефлектирам за предизвиците што не очекуваат.
Првиот столб на нашето делување е владеењето на правото и борбата против корупцијата.
Наследивме ситуација во која само 2,7 отсто од граѓаните веруваат судството и обвинителството.
Од почетокот на нашето владеење во Министерството за правда презедовме силни мерки за враќање на довербата и гарантирање независно и ефективно право.
Би ја издвоил подготовката на меѓународна конференција за изнаоѓање на најдобар модел за ветинг во правото. Го започнавме процесот на дигитализација во судството и обвинителството за да го замениме механизмот АКМИС кој овозможува манипулации во распределбата на судските предмети.
Наскоро ќе предадеме во владина процедура предлог-закон за управување со одземен имот и ќе отвориме канцеларии за бесплатна правна помош низ целата држава.
Исто така, посветени сме и инсистираме на враќање на Универзитетот во Тетово во законска рамка со цел зголемување на квалитетот во високото образование.
Вториот столб на нашето делување е држава за сите.
Во овие 100 дена работевме за правична и соодветна застапеност во сите области од јавниот живот и за елиминирање на сите форми на дискриминација.
Преку Министерството за правда, обезбедивме националноста да фигурира во нова графа во матичните документи. Така да на пракста на лажни изјави за етничка припадност и дојде крајот.
Во Министерството за одбрана и во Армијата значително ја подобривме положбата на Албанците со примањето на 45 албански кандидати за професионални војници, унапредување на 21 Албанец во подофицери и 3 други во командни позиции, како и делегирање на 43 Албанците во мировните мисии. Албанскиот јазик за прв пат е во официјална употреба во сите инстанци на министерството.
Во Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство имаме досега најголем буџет, а мерките за поддршка на земјоделците се зголемија неколкукратно. За само два месеци над 60 милиони евра им се исплатени на 78 илјади земјоделци, градинари, овчари или продавачи на тутун.
Во наредните месеци ќе донесеме Закон за правична и соодветна застапеност со кој ќе се дефинираат механизмите за остварување на пропорционални вработувања во јавниот сектор. Ова ќе важи за етничките заедници, но и за родова застапеност и на лица со посебни потреби.
Наскоро, под раководство на Министерството за информатичко општество и администрација, испитот за административци нема да биде само на македонски јазик туку, конечно, 22 години по Охридскиот договор, и на албански јазик.
Третиот столб на нашето дејствување е дигиталната ера.
Дигиталната трансформација суштински го менува односот на државата кон граѓаните и ги поставува темелите на безбеден антикорупциски систем во јавните служби. Ова е наш врвен приоритет.
Новата платформа „Дигитална ера“ ќе ги прошири електронските услуги за граѓаните и администрацијата. Со програмата „Една услужна точка“ ќе се обезбедат над 150 онлајн услуги. Во соработка со Поштата, концептот на едношалтерски систем ќе се имплементира во 333 услужни пунктови на национално ниво.
Ќе формираме Дигитална агенција, која ќе служи како центар за професионална ИТ експертиза и соработка со приватниот сектор, за да ги катализира иновациите.
Четвртиот столб на нашето дејствување е здравјето.
Пристапот до медицинска нега, заминувањето на лекарите и медицинските сестри, или пак ужасната состојба на клиниките и болниците, со право, се преокупација за секој од нас, бидејќи сите ние еден ден ќе бидеме пациенти.
За овие 100 дена, ги покачивме до 3.000 денари платите за целиот медицински персонал. Го зголемивме надоместокот за дежурство до 166 отсто. Развивме инфраструктурни проекти и обезбедивме нова опрема во многу клиники и болници во Скопје, Гостивар и Струмица.
Усвоена е регулативата, ценовникот и комисијата на позитивната листа на лекови. Ја лансиравме мобилната апликација „Моето здравје“, како лично електронско досие на секој граѓанин. Ја лансиравме и платформата „е-здравство“ која на граѓаните им ги обезбедува сите дигитални здравствени услуги и информации за нивното здравје на едно место.
Во наредните месеци ќе подготвиме државна стратегија за здравствениот систем, со цел зголемување на ефикасноста и подобрување на услугите. Ќе обезбедиме 20 амбулантни возила за здравствените установи во земјава. И за крај, со задоволство ве информирам дека ќе се погрижиме нашите браќа од Косово повеќе да не плаќаат астрономски суми за здравствени услуги во Скопје. Трошоците за граѓаните на Косово ќе бидат исти како оние што ги плаќаат граѓаните на Северна Македонија.
Почитувани граѓани,
Има и стотици добри работи што ги направиле нашите министри, заменици министри и директори, па не можам да ги спомнам сите. Ќе бидете информирани од секој од нив посебно во текот на следните неколку дена.
Пред да завршам, сакам да споделам со вас три силни убедувања кои се патоказот на моето политичко дејствување.
Моето прво убедување е Европа.
Многу ветувања имало за евроинтеграциите, но многу се лажело. Ние не лажеме.
Знаеме дека интеграциите сега се во наши раце и од нас се очекува што поскоро да ги направиме уставните измени доколку сакаме да ги отвориме преговорите за ЕУ. Но, знаеме и дека ситуацијата е радикално променета во регионот по руската агресија врз Украина. Русија е многу присутна на Балканот, а Србија е многу активна на проруската линија. За жал, постои ризик и Северна Македонија да се лизне на проруската линија.
Европа е нашиот единствен дом. Но, Европа не чека нас. Нашата демократија мора да ги надмине лагите, гневот, омразата и стравот што не дели.
Противниците на Западот, злонамерните сили се обидуваат да не блокираат. Мора да им докажеме на нив, но пред се на нашите пријатели, дека сакаме и дека можеме.
И ќе успееме во тоа.
Моето второ убедување е дека наместо темите кои ги поларизираме, треба да се фокусираме на оние што не обединуваат.
Такво е нашето барање за отстранување на уставната дефиниција на албанскиот јазик.
Како што се солидаризираме со нашите сограѓани Македонци во одбрана на нивниот идентитет, очекуваме и тие да го поддржат едногласното барањето на Албанците за заштита на албанскиот јазик и идентитетот во Уставот на државата.
И на крајот, третото мое убедување е дека сите наши одлуки треба да се носат имајќи ги предвид потребите и барањата на младите. Затоа што тие се иднината на државата.
Со давање јасна европска перспектива на земјата, им даваме перспектива и на младите и ја зголемуваме нивната мотивација да придонесат за својата татковина.
Како што велеше американскиот министер и писател Џејмс Фримен Кларк, „Разликата меѓу политичарот и државникот е во тоа што политичарот размислува за следните избори, додека државникот за следната генерација“. Ако ние како политичари продолжиме да размислуваме само за следните избори, ќе бидеме најодговорните за масовниот егзодус. Ние ќе бидеме одговорни за претворање на оваа земја, од земја со најмладо население во Европа, во земја на стари луѓе кои зборуваат на Вибер со своите синови и ќерки расштркани низ Европа. Време е да се однесуваме како државници!
А сега ви стоиме на располагање да одговориме на вашите прашања.
Ви благодарам!